ادبیات نظری تحقیق انگل تیلریا، تیلریوز، پاتولوژی گوسفند و گاو، بیماریزایی، تشخیص، علائم بالینی
تاریخچه :
کخ در آفریقای شرقی برای اولین بار پیروپلاسم های کوچک را در خون گاو مشاهده نمود . در سال 1904 تیلر در آفریقای جنوبی انگلی را به نام پیروپلاسما پارووم شناسایی کرد و نشان داد که این انگل با تزریق به حیوان سالم انتقال نمی یابد . در همان سال دو نفر روسی به نام های شونکوفسکی و لوس پيروپلاسم های کوچکی را در خون گاوهای قفقاز پيدا کردند و انگل را پيروپلاسما آنولاتم نامیدند .
در سال 1907 بتنکورت و همکاران هنگام تقسيم بندی پیروپلاسما ، جنس تيلريا را برای انگل ها کوچکی که در آفريقای جنوبی کشف شده بود ، اختصاص دادند و پيروپلاسما پارووم به تيلريا پارووم تغيير نام يافت . در سال 1910 محققان مختلف در عقده های لنفاوی و کبد گاوهای مبتلا به تب سواحل شرقی اجسام مخصوصی یافتند که گوندر در آن سال هویت آن ها را کشف نمود و اثبات کرد آن ها همان مراحل شیزونت انگل می باشند . تيلريا لستوکاردی ( تيلريا هيرسی ) عامل اصلی نوع بدخيم تيلريوز گوسفند و بز می باشد که به عنوان يک فرم جديد از پیروپلاسموز ، ابتدا در گوسفندان سودانی دیده شده و توسط محمد افندی اسکار توصیف شده و جزئيات آن توسط او ثبت شد و سپس در آزمايشگاه های دامپزشکی وزارت کشاورزی مصر در سال 1914 توسط ليتلوود به تأييد نهايی رسيد .
در پاتولوژی دو مورد گوسفند تلف شده در قرنطینه از سودان ، پیروپلاسمای کوچک داخل اریتروسیتی در اشکال مختلف و نیز ماکروشیزونت خارج اریتروسیتی ( اجسام آبی کخ ) در طحال و عقده های لنفاوی يافت شد . ماسون فرم تازه کشف شده را از مدل گوسفندی بابزيا خصوصاً پیروپلاسما اوويس که در مصر و سوریه شایع بود تفکیک کرد . مراحل آسیب شناختی و اندازه ی کوچک پیروپلاسما به همراه شيزونت های خارج اريتروسيت ، آنها را به اين واقعيت رهنمود کرد که اين اجسام يافت شده نوعی از تيلريا بنام تيلريا هيرسی هستند که امروزه بنام تيلريا لستوکاردی شناخته می شود . ( مورل و يولينبرگ ، 1981 ).
شخصی به نام نيتز در بررسی های دقيق تر توانست اين تک ياخته پاتوژن و بیماریهای وابسته به آن را تشخيص دهد و بعدها بيماری در صربستان ، الجزاير ، ايران و عراق شناسايی شد ( نيتز ، 1957 ; هوشمندراد و همکاران ، 1976 ). علاوه بر اين ، بيماری در مناطق مديترانه ای ، خاورمیانه ، چين و هند نيز گزارش شده است . ( لواين ، 1983 ).
به منظور تشخيص تيلريا لستوکاردی در کشورهای ترکيه ، عراق و ايران دو نکته مهم مورد توجه بوده است اول آنکه انگل توسط کنه هيالوما آناتوليکم آناتوليکم به صورت مرحله به مرحله منتقل می شود ( هوشمندراد و حاوا ، 1973 ). دوم اینکه مرحله ماکروشيزونتی انگل به صورت داخل آزمايشگاهی در سلولهای تک هسته ای گوسفند کشت داده شده است ( هوشمند راد و حاوا ، 1973 ). اين دو نکته کمک
